Of je er nu van houdt of van gruwelt, ook in Nederland wordt steeds vaker Halloween gevierd. Ook hier zijn de pompoenen rond deze tijd niet aan te slepen en worden ze gebruikt als ‘enge’ versiering, bij Halloweenoptochten of als ingrediënt bij de meest creatieve seizoensrecepten.
Maar wist je al dat de naam ‘Halloween’ is afgeleid van ‘Hallowe’en’ of ook wel ‘All Hallows Eve’, de avond vóór Allerheiligen wat op 1 november valt?
‘Hallow’ is een verouderd Engels woord voor ‘heilig’, voor de meeste Engelsen is het woord ‘holy’ het gewoonst. Maar sinds het boek Harry Potter and the Deathly Hallows verscheen, is dit oude woord weer bij veel mensen bekend geraakt.
Van Keltisch oogstfeest naar Trick-or-Treat
De term werd voor het eerst gebruikt in Schotland in de 16e eeuw, maar de oorsprong van Halloween is terug te leiden naar het Keltische oogstfeest Samhain rond het begin van de christelijke jaartelling.
De Kelten in Ierland en Groot-Brittannië vierden dit feest op 31 oktober op de Keltische variant van oudejaarsavond. Toen in de tweede helft van de 19e eeuw grote groepen Ierse en Schotse immigranten de Verenigde Staten binnenkwamen, kwam daarmee ook het feest die kant op.
Het christelijke Allerheiligen gedenkt alle heiligen en martelaren, de dag erna op Allerzielen, is een gedenkdag voor alle overledenen. Vandaar al die doden en graven tijdens Halloweenfeestjes.
Lange tijd was Halloween in de VS vooral een kinderfeest. Kinderen gaan ‘s avonds verkleed langs de deuren en vragen om een traktatie (trick or treat). De huizen zijn herkenbaar door Halloween-versieringen, zoals de uitgeholde pompoen waarin een eng gezicht is gesneden. Misschien wel het bekendste symbool van Halloween. Dit langs de deuren gaan is de laatste decennia ook populairder geworden in Nederland met allerlei trick-or-treat-tochten georganiseerd door scholen of wijken.
In een aantal provincies is het (van oorsprong rooms-katholieke) sint-maartensfeest, wat op 11 november gevierd wordt, nog wel iets meer in trek. Op deze avond gaan kinderen met lampionnen en met speciale sint-maartensliedjes langs de deuren.
Bovendien vieren steeds meer volwassenen Halloween-feestjes. De winkels liggen vol kostuums en attributen voor de meest creatieve en griezelige verkleedpartijen. En attractieparken bieden uitjes met speciale thema-avonden. De pompoen wordt, behalve als decoratie, ook steeds vaker gebruikt als ingrediënt voor de lekkerste Halloween-recepten.
Jack-o’-Lantern!
Over die pompoen met het enge gezicht: deze heeft de spannende naam Jack-o’-Lantern en de traditie voor het maken van deze jack-o’-lanterns stamt uit Ierland.
Een van de bekendste verhalen over de oorsprong van deze naam is het verhaal over de smid Jack. Op een avond kwam Jack de duivel tegen die hem naar de hel wilde meenemen. Jack wist met een list de duivel in een boom te lokken. Hij kraste er een kruisteken op zodat de duivel niet meer weg kon. Jack haalde het kruisteken weg nadat de duivel hem had beloofd dat hij nooit naar de hel zou hoeven en liet hem weer vrij.
Toen Jack jaren later stierf mocht hij niet naar de hemel, maar ook niet naar de hel. Sinds die tijd doolt de ziel van Jack rond over de aarde. De duivel gooide Jack nog wel een gloeiend kooltje achterna toen hij hem wegstuurde bij de hellepoort. Jack stak het kooltje in een knol die hij aan het eten was en kreeg op die manier een lantaarn om zijn weg mee te verlichten, de Jack-o’-Lantern dus.
Oorspronkelijk werden knollen gebruikt om de lantaarns te maken, maar naar Amerika geëmigreerde Ieren ontdekten al snel dat de pompoen veel eenvoudiger te bewerken was. En ook in het hier en nu worden de lichtgevende pompoenen als lantaarn gebruikt. Om bijvoorbeeld de weg aan te geven tijdens de trick-or-treat-tochten.
Vind je al die pompoenen en andere Halloweenattributen maar eng en durf je sowieso de straat niet op? Dan zou je zomaar eens last kunnen hebben van samhainofobie, angst voor Halloween.
Blijf dan vooral veilig binnen en gebruik de pompoen voor een overheerlijke soep. Met deze leuke taalweetjes ‘on the side’ smaakt die pompoensoep pas echt gruwelijk lekker!
